Bijna vier jaar staat Marlene ten Ham nu aan het roer van Thuiswinkel.org, de belangenvereniging voor webwinkels in Nederland. Na een turbulente beginperiode, met het staartje van de coronaperiode en de naweeën daarvan, is de markt in rustiger vaarwater terecht gekomen. Uit de nieuwste Thuiswinkel Markt Monitor blijkt dat de online bestedingen vorig jaar met 5 procent zijn gegroeid, tot ongeveer 36 miljard euro. ‘Een mooie stijgende lijn’, zegt Ten Ham. ‘Die is vooral te danken aan de groei van online diensten. De productkant stabiliseert.’
Verbazingwekkend en indrukwekkend
Uit de cijfers blijkt ook dat internationale spelers, en dan met name Chinese platforms als Alibaba, Shein en Temu, een steeds grotere hap nemen uit de taart. ‘Inmiddels besteden online consumenten 12 procent van hun budget bij buitenlandse partijen. In 2024 zijn er 11,5 miljoen aankopen gedaan bij Chinese webshops, goed voor 434 miljoen euro’, weet Ten Ham. ‘Je kunt zeggen dat het op het totaal nog wel meevalt, maar de snelheid waarmee die platforms terrein winnen is verbazingwekkend. En hun ambities zijn indrukwekkend.’
Het stoort de directeur dat veel internationale snelgroeiers Europese wetten aan hun laars lappen. Uit onderzoek bleek bijvoorbeeld dat 85 tot 95 procent van de inkomende producten van Aziatische e-commercebedrijven niet voldoet aan de hier geldende regels. De douane en andere toezichthouders spreken van een onbeheersbare stroom internationale pakketjes, vol onveilige producten. De bescherming van consumenten, hun gezondheid, het milieu, duurzaamheid en veiligheid staan onder druk, schreven zij aan minister Beljaarts van Economische Zaken. Om toe te voegen: ‘Dat geldt ook voor het vertrouwen van Nederlandse ondernemers in de werking van een gelijk speelveld.’
'Het is van groot belang dat mensen weten wat ze kopen.'
- Marlene ten Ham
Gelijke monniken, gelijke kappen
Het is precies waar Marlene ten Ham zich hard voor maakt. ‘Natuurlijk kunnen we leren van innovatieve spelers uit het buitenland, maar feit is dat er wordt gemorreld aan ons ondernemingsklimaat. Ik ben bijna fulltime bezig om de politiek te overtuigen van het ongelijke speelveld. Het reikt verder dan aantoonbaar onveilige artikelen, je ziet het bijvoorbeeld ook terug in misleidende technieken op websites. Daarnaast heeft het er alle schijn van dat partijen worden gesubsidieerd, al weten we niet in hoeverre precies.’
Het is niet zo dat er geen regels zijn – daar kunnen Nederlandse webwinkeliers over meepraten – ze worden alleen niet nageleefd. Gelijke monniken, gelijke kappen, vindt Ten Ham. ‘Je wilt dat iedereen zich aan de regels houdt, maar er zijn partijen die ze massaal negeren. Dat remt investeringen en daarmee de vrije markt. Ik ben niet tegen concurrentie, ik ben tegen oneerlijke concurrentie, van buitenlandse en van binnenlandse partijen. Wij maken ons extreem hard voor compliance. Dat doen we al 25 jaar met het Thuiswinkel Waarborg, ons kwaliteitskeurmerk.’
Het moet sneller
De voorvechtster is blij met een pakket aangekondigde maatregelen uit Brussel, waaronder douanehervormingen en gegevensdeling via een nieuwe ‘Customs Data Hub’. Er komt een einde aan de veelbesproken vrijstelling van invoerrechten: bedrijven van buiten de EU hoeven die nu niet te betalen voor zendingen met een waarde tot 150 euro. ‘Dat verandert in 2028, maar dat is wat ons betreft veel te laat. Daarom hebben we de minister gevraagd om sneller te handelen, regie te nemen en zelf heldere grenzen te stellen.’ Geldboetes schrikken onvoldoende af, vindt Ten Ham: ‘Je zou aanbieders die over de schreef gaan ook op zwart kunnen zetten, in andere Europese landen zijn daar voorbeelden van. Verder pleiten we voor betere handhaving van eenvoudig aantoonbare overtredingen en voor de oprichting van een taskforce oneerlijke concurrentie. Als we optrekken met de douane, andere toezichthouders en bijvoorbeeld de Consumentenbond, kunnen we samen werk maken van voorlichting, in plaats van dat we allemaal met losse campagnes komen. Het is van groot belang dat mensen weten wat ze kopen.’
Cybersecurity
Het is een spannende tijd om te ondernemen online, vindt Marlene ten Ham, ook gelet op de snel veranderende geopolitieke situatie. ‘Betrouwbaarheid en veiligheid, speerpunten van Thuiswinkel.org (net als duurzaamheid en innovatie, red.), krijgen meer gewicht. Dit jaar besteden we veel aandacht aan cybersecurity en fraude, met initiatieven die bijdragen aan de weerbaarheid van zowel mkb-ers als grotere bedrijven. We denken in antwoorden voor de sector. Dat doen we bijvoorbeeld ook op het gebied van goed werkgeverschap, waar we een arbeidsmarktagenda voor hebben opgesteld. Binnen ons onderzoeksplatform ShoppingTomorrow gaat een expertgroep met dat onderwerp aan de slag.’
'Het reikt verder dan aantoonbaar onveilige artikelen, je ziet het bijvoorbeeld ook terug in misleidende technieken op websites.'
- Marlene ten Ham
Webwinkel Vakdagen
Als Ten Ham twee relevante thema’s zou moeten uitlichten voor deze editie van de Webwinkel Vakdagen, welke zouden dat dan zijn? ‘Dan denk ik aan die cyberweerbaarheid. Fraude verplaatst zich van het fysieke naar het digitale domein en daar heb je als webwinkelier helaas mee te maken. Het is cruciaal om te begrijpen hoe je je business weerbaarder kunt maken.’ Bovenaan haar lijstje staat echter nieuwe technologie, AI meer specifiek: ‘Op de Webwinkel Vakdagen kun je heel goed je licht opsteken over hoe AI voor jou kan werken, hoe je AI-fluent kunt worden. Je leert bijvoorbeeld hoe de technologie kan bijdragen aan hogere arbeidsproductiviteit en aan hyperpersonalisatie. Er zijn fenomenale voorbeelden van geavanceerde marketingcampagnes met AI agents.’
Ten Ham heeft zin om in Utrecht vele online ondernemers te ontmoeten voor wie ze zich sterk maakt. ‘En het is fantastisch dat ik op het podium in gesprek mag gaan met directeuren van grote bedrijven en met rasondernemers. Het is superinspirerend om te horen waar zij mee bezig zijn, waar het naartoe gaat. Alle actuele thema’s rondom e-commerce komen aan bod, de uitdagingen maar óók de oplossingen.’
Marlene ten Ham is dagvoorzitter in de keynote-zaal van de Webwinkel Vakdagen, op woensdag 2 april. Gedurende de hele beurs is Thuiswinkel.org te bezoeken op stand 351. Twee collega’s van Ten Ham geven presentaties in de lezingenzalen: Vincent Romviel spreekt woensdag 2 april om 16.15 uur in zaal 7 over het herroepingsrecht (Hoe zit het ook alweer?). Op donderdag 3 april om 13.15 uur geeft Vincent een bredere update over belangrijke wetgeving binnen e-commerce, in zaal 3. Later die donderdagmiddag vertelt Irene Jonkman over strategisch duurzaam ondernemen, om 16.15 uur ook in zaal 3.
